Кинеската онлајн-продавница под лупа на ЕК: Дали „Тему“ продава безбедни производи?

Моменталната ситуација покажува дека со сигурност има производи кои се продавале на оваа платформа, а кои се повлечени поради небезбедност. Меѓу нив има кадифени мечиња, бебешки играчки, накит како обетки и ланчиња, лепак за дрво и метал кои од различни причини не кореспондираат со стандардите за безбедност и квалитет, пренесува во целост Вистиномер.

Пишува: Мирослава Симоновска

Нискобуџетната кинеска онлајн продавница „Тему“ на крајот на 2024 година им стана достапна на македонските купувачи. Ниските цени, висококвалитетните фотографии од производите и бесплатната испорака направија „бум“ меѓу граѓаните. Сè поголем број семејства прават нарачки од оваа кинеска онлајн-платформа, поради атрактивните цени, но и поради агресивниот маркетинг кој ги „лови“ паричниците од речиси секој агол на социјалните мрежи.

Две години пред „Тему“ да им стане достапна онлајн-платформа на македонските потрошувачи, таа беше креирана и веќе активна во европските држави, во САД и во Австралија. Токму од странските искуства, но и од искуствата за „Тему“ во странство, доаѓаат и некои од загрижувачките дилеми за тоа дали кинеските производи што со еден клик доаѓаат во различни домови ширум светот, а сега и кај нас – ги исполнуваат европските стандарди за квалитет?

Рапидна експанзија испреплетена со сомнежи за отровни производи

„Тему“ нуди стрмоглави попусти и широк спектар на производи, од кои повеќето се испорачуваат директно од кинеските фабрики или магацини. Кога ќе се постави прашањето што се продава на „Тему“, најблискиот одговор до реалноста е – нема што нема. Облека, електроника, детски играчки, козметика, суплементи за убавина – сето ова наликува на американските „долар-продавници“ кои несомнено мамат со својата понуда. Ексклузивните фотографии од производите, добрите препораки од оние што купиле пред вас, ниските цени, исклучително големата понуда што на „Тему“ ја доставуваат 80 илјади индивидуални продавачи, сите заедно креираат магнет за нарачки на производи.  Но, со растот на компанијата на светско ниво, почнаа да растат и сомнежите за некои од производите и нивната безбедност. Кулминацијата беше достигната на 31 октомври 2024 година кога Европската комисија формално извести дека почнува истрага за „Тему“.

Европската комисија отвори формална постапка за да процени дали „Тему“ го прекршила Законот за дигитални услуги (DSA). Конкретно ќе се проверува дали продавале нелегални производи, но и дизајнот што создава зависност од „шопинг“ и каков систем користи апликацијата за да им препорача на корисниците да купат нешто од „Тему“. Европската комисија стави акцент на безбедноста на производите, како нешто што е најважно за животот и здравјето на луѓето.

Истрага ќе се фокусира на системите што ги има „Тему“ за ограничување на продажбата на производи кои не се усогласени со регулативите во Европската Унија. Тоа се системи што треба да ограничат претходно суспендирани „непријателски“ трговци, повторно да не се појавуваат на платформата. За нив е познато дека продавале производи кои не се усогласени со европските регулативи. Исто така истрагата ќе биде насочена и на системите што „Тему“ ги има за да ограничи дека стоките што не се усогласени со европските регулативи нема повторно да се појавуваат, извести Европската комисија.

Безбедноста на производите, иако најважна не е единствената точка на интерес на оваа истрага која уште трае. Имено, на Европската комисија ѝ е важно и тоа што потенцијално ваквите платформи имаат дизајн што може да создаде зависност од услугата. ЕК е заинтересирана кои системи „Тему“ ги има за да ги ублажи ризиците што произлегуваат од таквиот дизајн, што може да има негативни последици врз физичката и менталната благосостојба на една личност.

Бизнис моделот на кинеската шопинг-платформа многу брзо стана сомнителен не само во Европа, туку и во САД. Инфлуенсери постојано се појавуваат на социјалните мрежи во Америка и нудат кодови со попусти, додека ги рекламираат производите од „Тему“ кои ги носат на себе. За доставувачите од коишто се купува на платформата, обвинувањата се дека се нетранспарентни и речиси и да не знаете од кого купувате. Од пудри за избелување на забите, до производи за градинарство, „Тему“ нуди илјадници производи по непобедливи цени. Производите доаѓаат во посебни пратки директно од Кина. Се проценува дека само во Германија дневно доаѓаат 400 илјади пратки од „Тему“ и од неговиот „близнак“ – фирмата Шеин. „Тему“ успева да ги обезбеди овие дампинг-цени затоа што оперира исклучиво како место каде се одвива пазарот. Тоа значи дека потрошувачите го добиваат пакетот што го нарачале (поделен во повеќе помали нарачки) директно од производителот или од магацинот на продавачот во Кина. „Тему“ се занимава само со финансиските трансакции и во некои случаи со испораката (шипингот). Во секој случај, платформата е само посредник, кој заработува процент за своите услуги. Токму ова му овозможува на „Тему“ да го избегне складирањето на стоките речиси целосно и така да ги намали цените. За купувачите ова значи и подолги рокови за испорака и подолго чекање да пристигне пратката.

Но, безбедноста на производите е сосема друго поле, за кое веќе во светот има некои индиции кои се неповолни, па дури и застрашувачки. Дали „Тему“ извезува производи во Европската Унија коишто не се компатибилни со европската регулатива, останува да покаже формалната истрага на Европската Комисија.

Кадифени мечиња, бебешки играчки и накит меѓу повлечените производи на „Тему“

Моменталната ситуација покажува дека со сигурност има производи кои се продавале на оваа платформа, а кои се повлечени поради небезбедност. Меѓу нив има кадифени мечиња, бебешки играчки, накит како обетки и ланчиња, лепак за дрво и метал кои од различни причини не кореспондираат со стандардите за безбедност и квалитет.

Во „Тему“ ги цениме нашите купувачи. Ако ни стане познато дека некои нелегални производи се нудат на „Тему“ во Европската економска област, веднаш ќе ги информираме купувачите што купиле таков производ, во согласност со членот 32 од Законот за дигитални услуги (Digital Services Act). Во случај да ги немаме податоците од засегнатите купувачи, ќе ги објавиме релевантните информации односно производите на оваа страница, во согласност со Законот за дигитални услуги, пишува на страницата на „Тему“, а потоа се наведуваат производите што се отстранети од продажба поради небезбедност, а кои претходно завршиле во домови, кај бебиња и кај возрасни.

Но, транспарентноста не е најголема, затоа што не се наведува точната причина поради која производот се смета за небезбеден. На пример, овде е листингот за повлечена кадифени играчка-мече, без да се наведе што точно во материјалите за изработка е неприкладно со европските стандарди. Загрижувачки е што на листата на повлечени производи, најголемиот дел се наменети за деца.

Во повеќе европски држави се тестирани „Тему“ – производи и резултатите се лоши