На штипјанката Јована Гуњова која студира во Словенија и е врачена  Прешерновата награда за уметност доделена од нејзиниот факултет

Штип, 03.12. 2024

Вчера во Љубљана на штипјанката Јована Гуњова свечено и беше врачена Прешерновата награда за уметност. Оваа награда на Гуњова и ја додели нејзиниот Факултет по природни науки и инженерство оддел за текстил, графичка уметност и дизајн. Факултетот на кој Јована е втора година на мастер студии е во состав на Љубљанскиот универзитет на кој студираат и млади од многу европски држави, па оттука признанието кое го доби младата штипјанка уште повеќе добива на тежина.

Прешерновата награда го носи името на најпознатито словенечки поет Франце Прешерн, а се доделува по повод 3 декември, денот на неговото раѓање.

-Наградата ми е доделена за колекцијата на облека Метаморфозис која е мое дипломско дело. Наградата ми ја врачи деканот на факултето, а мојата менторка го најави моето дело и имаше напишано неколку страни за мене и моите достигнувања. Наградата се состои од диплома, моето дело е отпечатено, а на првта страна пишува дека е прешернов успех. Покрај дипломата добив и медаљон како и парична награда, ни рече инспиративната Гуњова.

За високото признание за уметност во Словенија била предложена од личноста која најмногу ја познавала.

-Да, имав огромна чест да бидам номинирана за престижната Прешернова награда, од страна на мојата менторка, професорката Елена Фајт која  веруваше во мојата работа и првично ја предложи на комисијата на факултетот, која подоцна ја одобри номинацијата. За номинација е потребно дипломското дело да биде оценето со највисока оцена како и презентацијата на истот. Покрај тоа кандидатите мора да одржуваат исклучително високи академски перформанси, со просек од најмалку 8,5 во текот на три годишните студии. Помислата да бидам препознаена на толку важна уметничка сцена во Словенија како странски студент е нешто што никогаш не би го замислила кога првпат почнав со моите студии, коментира Јована..

Штипјанката има 24 години, а завршила гимназија во Штип, математички смер.

-По завршувањето на средното образование, одвоив една година за да размислувам за мојот иден пат. За време на оваа пауза, сфатив дека модата отсекогаш била мојата основна страст, нешто што ја поттикна мојата креативност уште од детството. Светот на модата во комбинација со мојата љубов кон уметничкиот израз се чувствуваше како совршен правец за мене. Откако внимателно ги разгледав моите опции, решив да ги продолжам студиите на Универзитет во Љубљана, Словенија, на факултетот за природни науки и инженерство-оддел за текстил, графичка уметност и дизајн, посочува Јована.

Ја прашуваме Гуњова како се случи модата да бид нејзин избор?

-Интересно е тоа што никогаш не се замислував себеси да се занимавам со мода кога бев помлада, иако често се наоѓав себеси привлечена од светот на стилот. Гледав модни ревии и прелистував списанија, но се чувствував повеќе како тоа да е далечна фасцинација отколку реална можност. Сепак, во ретроспектива, знаците секогаш беа таму. Отсекогаш сум имала силна креативна визија. Како дете, поминав безброј часови правејќи работи со рака, од цртање и правење форми со картон до мои сопствени идеи во опипливи форми. Тоа беше начин да се изразам и постојано бев исполнета со инспирација за нови дизајни или концепти. И  покрај моите креативни склоности, немав можност длабоко да ја истражувам модната индустрија во моите рани години. Растејќи, не бев сигурена како и дали воопшто ќе се вклопам во тој свет. Дури подоцна, откако имав време да размислувам за она што навистина ме интересира, сфатив дека модата не е само облека – тоа беше медиум за креативност, иновација и лично изразување. Тоа сознание, комбинирано со мојата љубов кон уметноста и дизајнот, ме натера да го преземам скокот и да се насочам кон модата како кариера.

Има и еден друг многу значаен сегмент од животот и школувањето ваше во Словенија, а се однесува на словенечкиот јавен сервис. За што точно се работи?

– Во претходниот зимски семестар имав неверојатна можност да работам како стилист за Радио и телевизија Словенија (РТВ) околу три месеци. Ова искуство се покажа како едно од најважните моменти на моето време како студент. РТВ Словенија активно бараше студенти од нашиот факултет за помош за време на напорната новогодишна сезона, која секогаш е особено бурно време. Се пријавив и бев прифатена за позицијата бидејќи работата како стилист отсекогаш била една од моите страсти, што ми дозволуваше да ја изразам мојата креативност додека ги усовршувам моите професионални вештини во динамична средина. За време на мојот престој во РТВ, ја имав честа да се сретнам и да соработувам со бројни талентирани личности, вклучувајќи  водители, режисери и врвни словенечки стилисти. Тесно соработував со видеографи, сниматели, па дури и пејачи, што ми даде поглед зад сцената на процесот на производство. Беше фасцинантно да се види како различни елементи се спојуваат за да создадат привлечна содржина. Генерално, тоа беше незаборавно искуство што ја засили мојата страст за модата и стајлингот.

Гуњова летово во Штип, со свои модели учествуваше на Модните денови на Штип 2024 година. Нејзините впечатоци од овој настан се извонредни.

-Да, имав прилика да учествувам на модните денови во Штип 2024 година, благодарение на еден од организаторите, Никола Патриклиски кој ме покани. Тоа беше возбудлива можност за мене да ја покажам мојата работа овде и да се вклучам со колегите креативци во индустријата. За мојот придонес, создадов модна инсталација со постери од моите скици, кои беа подготвени за мојата колекција. Дополнително, претставив две уникатни креации на модели, овозможувајќи ми да ја оживеам мојата визија на пистата. Навистина ми е драго што во мојот град Штип, познат како град на текстилот, се организираше ваков настан. Тоа е фантастична платформа за локални таленти и навистина се надевам дека ќе се негува традицијата да се одржува овој настан секоја година. Настанот беше енергична прослава на модата, исполнета со разновидна низа таленти од локални дизајнери и модели. Беше инспиративно да се види како секој учесник ги толкува своите креативни визии и ги реализира. Севкупно, сум горда што бев дел од овој тим и што придонесов за ваков значаен настан.

Дали Гуњова ја следи модата во Македонија?

– Секако. Притоа се трудам да останам поврзана со модната сцена во Македонија и особено во мојот роден град Штип. Наследството на модата овде е непобитно. Дизајнерите како Гордана Лазарова која исто така лично мене на почетокот ми помогна да гледам од друг аспект на модата, и постојано ми раскажуваше приказни за поранешното нејзино достигнување. Како и  Антоловиќ и Киро Бреслиски кои исто така оставија значаен белег не само локално, туку и низ поранешна Југославија. Нивната работа, заедно со достигнувањата на МК Астибо, беше револуционерна. Со специјални ревии во Србија, Хрватска, Словенија и Македонија, тие помогнаа да се дефинира ерата на македонската мода. Wranglers во продукција на Makedonka Jeans беа уште еден исклучителен успех, создавајќи име што одекна далеку надвор од нашите граници. Денес, додека глобалниот моден пејзаж е драстично променет, верувам дека се уште има огромен потенцијал Штип и Македонија да ја оживеат и да ја надградат таа традиција.

Кога ќе ги завршите студиите во Словенија да ли имате идеја, намера еден убав ден ќе се вратите во Македонија, евентуално во Штип и од тука да ја дефинирате модната сцена?

– Да бидам искренa, тешко е со сигурност да се каже какви ќе бидат моите планови откако ќе ги завршам студиите во Словенија. Овде сум веќе скоро пет години, а идејата да го продолжам животот и кариерата во Европа, или можеби дури и надвор од Европа, е нешто што го разгледувам. Особено ме привлекуваат места познати по нивните модни иновации, како Франција, Италија и Обединетото Кралство, кои долго време се во првите редови на високата мода во Европа. Но, и надвор од Европа, модните сцени во Азија – особено Јапонија – ги сметам за исклучително инспиративни. Истовремено, имам длабока врска со мојот роден град Штип и Македонија, каде што започна моето патување во модата. Би сакал еден ден да придонесам за креативната сцена овде. Животот има начин да не изненади, а јас сум отворена за каде и да води мојот пат.

Престојот во Валенсија и новото искуство од таму…

-Годинава имав можност да учествувам во програма за размена на студенти поминувајќи шест месеци во Валенсија, Шпанија. Ова искуство беше навистина збогатено, бидејќи ми овозможи да се потопувам во нова средина, да работам со различни креативни умови и да истражувам дизајнерски концепти кои претходно ми беа непознати. Изложеноста на енергичната уметничка и дизајнерска сцена на Валенсија ја прошири мојата перспектива, инспирирајќи ме да интегрирам некои од овие уникатни пристапи во мојата работа. Тоа беше период на огромен личен и професионален раст и заминав со подлабоко разбирање за тоа како различните култури влијаат на модата.

Покрај моето време во Шпанија, имав и доволно среќа да бидам избран да ја покажам мојата работа на (Slow Fashion Show) во Стокхолм, Шведска. Ова беше особено посебно искуство за мене, бидејќи не само што можев да ја претставам мојата колекција, туку ми беше дадена честа да го затворам настанот – момент што се чувствуваше надреално и неверојатно наградувачко. Одговорот од публиката и професионалците од индустријата беше огромно позитивен, што дополнително ја поттикна мојата страст за одржлива мода и иновативен дизајн. Еден од најважните моменти на ова патување беше признанието од Vogue, едно од најпознатите и највлијателните модни списанија во светот. Спомнувањето на мојата работа од страна на Vogue се чувствува како потврда на насоката што ја преземам како дизајнер и ме мотивираше да продолжам со уште поголема решителност да ја следам мојата страст за модата, Vogue беше навистина оставурање на еден од моите соништа.